Manuel Bouzas ดีไซน์พาวิลเลียน Mediterráneo ด้วยการใช้ มู่ลี่ เป็นหลังคาบังแดด สร้างสีสันให้กับเมือง Valencia ในประเทศสเปน ในระหว่างเทศกาล TAC! Urban Architecture Festival 2023
TEXT: PRATCHAYAPOL LERTWICHA
PHOTO: LUIS DIAZ
(For English, press here)
คงเพราะความร้อนดับลงไปง่ายๆ ด้วยการเปิดแอร์ องค์ประกอบที่ช่วยบรรเทาความร้อนให้อาคาร อย่าง ‘มู่ลี่’ เลยถูกมองว่าไม่จำเป็นและค่อยๆ เสื่อมความนิยมไป แต่จากวิกฤติพลังงานและสิ่งแวดล้อมที่โลกกำลังเจอ ที่จริงแล้ว มู่ลี่คือผู้ช่วยมือดีที่ช่วยกันร้อนให้อาคารโดยไม่ต้องใช้พลังงาน ในเทศกาล TAC! Urban Architecture Festival 2023 สถาปนิกชาวสเปน Manuel Bouzas เลยรื้อฟื้นความสำคัญขององค์ประกอบนี้ด้วยการออกแบบ pavilion ในชื่อ ‘Mediterráneo’ ขึ้นมา
TAC! Urban Architecture Festival คืองานที่กระทรวงการขนส่ง คมนาคม และวาระเมือง ของประเทศสเปน (Ministry of Transport, Mobility and Urban Agenda) จัดขึ้นทุกปี และเวียนไปตามเมืองต่างๆ เพื่อชวนผู้คนมาสร้างบทสนทนาเรื่องเมืองและบทบาทของสถาปัตยกรรมต่อสังคม ปีนี้งานจัดในสองเมืองด้วยกัน คือที่ Valencia ในวันที่ 25 กันยายน ถึง 16 ตุลาคม และที่ Donostia-San Sebastián ในวันที่ 10 ตุลาคม ถึง 13 พฤศจิกายน โดยดีไซน์ของ Bouzas เป็นดีไซน์ชนะเลิศที่ได้รับเลือกให้เป็นพาวิลเลียนชั่วคราวประจำเมือง Valencia
Mediterráneo สีเขียวเข้มวางตัวเด่นเป็นสง่ากลาง Plaza Músico López Chavarri ในย่าน El Carmen ย่านเก่าแก่ของเมือง ข้อเสียของลานนี้คือเป็นลานโล่งแห้งที่ไม่มีชีวิตชีวาเท่าไหร่ เพราะเกิดจากการทุบอาคารที่พักอาศัยโดยไม่ได้ดีไซน์ให้เป็นลานที่ดีตั้งแต่แรก เทศกาล TAC! และพาวิลเลียนของ Bouzas ที่มาบุก เลยเป็นโอกาสปลุกลานเมืองให้ครึกครื้นอีกครั้ง
ตัวพาวิลเลียนประกอบด้วยชาน (portico) สองฝั่งที่ตั้งบนโครงสร้างโมดูลไม้รูปสามเหลี่ยม บนชานคือก้อนหินที่ใช้ประโยชน์ทั้งถ่วงไม่ให้ pavilion ปลิวไปไหน และเป็นเก้าอี้ให้คนนั่งพักผ่อนตามสบาย แผ่นมู่ลี่ผืนใหญ่เชื่อมโครงสร้างสองฝั่งเข้าด้วยกัน ทำหน้าที่บรรเทาแดดและความร้อนให้กับกิจกรรมเทศกาลนานาที่จะเกิดขึ้นข้างใต้
แผ่นมู่ลี่ถูกปล่อยให้โค้งย้อยตามแรงโน้มถ่วง พร้อมมีรูวงกลมใหญ่ที่เปิดให้แสงอาทิตย์ส่องลงมาที่สวนขนาดเล็ก Bouzas อาบพาวิลเลียนด้วยสีเขียวเข้ม ซึ่งเป็นสีที่พบเห็นได้บ่อยๆ บนมู่ลี่ของภูมิภาค ถ้าจะพูดว่าพาวิลเลียนนี้เป็นมู่ลี่ที่ใหญ่ที่สุดในเมืองก็คงไม่เกินจริง
หากจะถ่ายทอดแนวคิดการรักษ์สิ่งแวดล้อมผ่านการลอกเลียนหน้าตามู่ลี่เฉยๆ คงไม่เข้าท่า Bouzas เลยลงลึกไปที่วัสดุที่ใช้งานด้วย โดยตัวพาวิลเลียนเน้นก่อสร้างโดยใช้วัสดุคาร์บอนต่ำ (low-embodied carbon) นำกลับมาใช้ใหม่ได้ และหาได้ง่ายในท้องถิ่น นั่นคือไม้สนจากเมือง Soria หินจากเหมืองในเมือง Teruel มู่ลี่จากโรงงานที่เมือง Sax เมื่องานจบลง วัสดุต่างๆ ก็จะนำไปแปรรูปหรือบริจาคอย่างเช่น มู่ลี่ ที่สถาปนิกตั้งใจมอบให้กับชุมชน
